Falseto

Falseto estas la nomo por kantregistro kaj tiel por speciala maniero uzi la homan voĉon.

En pli vasta senco la terminon oni komprenas kiel la t.n. kapvoĉo, do kiel vira parol- aŭ kantvoĉo plialtigata je oktavo, ĉe kiu la voĉkordoj ne komplete, sed nur je siaj randoj oscilas, pro kio ekestas mola kaj baztona sono.

En pli malvasta (muzika) senco la termino falseto inkluzivas la amplifikon de tiu randoscila voĉo en la profundeco per brust- kaj kapvoĉo; tiu ĉi tekniko kapabligas kontratenorojn dinamike egaligi la transiron al pli profundaj registroj.

Ĝis en la baroko la falseto estis unu ebleco inter pluraj, kantigi virojn la precipe inajn aŭ knabajn voĉojn soprano kaj aldo. Hispanaj falsetistoj kantis en la Vatikano, ĉar laŭ tiama katolika kredo la apostolo Paŭlo ordonis, ke la inoj silentu en la preĝejo. Kun ekesto de la opero ekde fino de la 16-a jarcento pli kaj pli kastritoj kantis la altaj partioj.

En la postbaroka opero tiu kantmaniero nur foje estas postulata kiel komika efiko. Nur en la 20-a jarcento – kiam kadre de la remalkovro de la baroka opero estis pli kontratenoroj kantantaj la kastritorolojn – komponistoj kiel Hans Werner Henze («L'Upupa oder Der Triumph der Sohnesliebe», Salzburg 2003), Georg Friedrich Haas («Die schöne Wunde», Bregenz 2003), Gavin Bryars («Gutenberg», Mainz 2002) oder Klaus Huber («Schwarzerde», Basel 2001) rekomencas verki por falsetistoj. La roloj ofte estas "interestaĵoj".

La jodladon karakterizas daŭra ŝanĝo inter normala voĉo kaj falseto